Ustalenie wysokości alimentów - wybrane aspekty prawne

Podstawą do ustalenia wysokości alimentów są uzasadnione potrzeby dziecka, czyli potrzeby materialne i duchowe dziecka. W poniższym artykule postaram się krótko i zrozumiale przedstawić najważniejsze składniki, które Sąd bierze pod uwagę, ustalając wysokość alimentów.

Co Sąd bierze pod uwagę, przy ustalaniu wysokości alimentów?

Jedną z najważniejszych rzeczy, którą należy rozważyć przy ustalaniu alimentów, są podstawowe potrzeby dziecka. Warto jednak zwrócić uwagę, że zmieniają się one wraz z wiekiem. Osoby, które zaczynają studia w obcym mieście, będą miały większe wydatki niż przedszkolak. W związku z powyższym konieczne wydaje się przeprowadzenie dokładnej analizy sytuacji dziecka.

Poniżej przedstawiam przykładowy katalog potrzeb dziecka w wieku szkolnym:

1. wydatki na szkołę i naukę m.in.:
• podręczniki,
• przybory szkolne,
• zajęcia pozalekcyjne,
• komputer,
• świetlica;
2. zajęcia dodatkowe sportowe, artystyczne, językowe;
3. wyżywienie, środki czystości, ubrania;
4. wydatki jednorazowe typu sprzęt sportowy np.:
• łyżwy,
• rolki,
• rower;
5. zdrowotne np.:
• aparat ortodontyczny,
• pościel,
• sprzęt do słuchania muzyki;
6. wyjazdy weekendowe i wakacyjne;
7. leczenie — uzasadnione prywatne wizyty u lekarza bądź dentysty, wydatki na leki, leczenie chorób przewlekłych;
8. rozrywka / kultura (książki, płyty, zabawki, wyjścia do kina), prezenty okolicznościowe, urodziny, urodziny dla kolegów i koleżanek;
9. koszty dojazdów do szkoły, zajęcia dodatkowe;
10. opłaty mieszkaniowe – czynsz, media, internet;
11. następnie możliwości zarobkowe, a nie zarobki, jakie osiąga osoba, która ma płacić alimenty.

Realnie osiągane zarobki, a możliwości zarobkowe to nie jest to samo. Oczywiście w przypadku, gdy zarobki są wysokie lub bardzo wysokie to nie ma żadnego problemu. Jednakże osoba z niskimi dochodami, której zasądzono alimenty, może argumentować, że jej nie stać na ich uregulowanie. Wówczas osoba obowiązana musi przedłożyć w sądzie informacje o swoich dochodach.

Możliwości zarobkowe wiążą się wykorzystaniem w pełni swoich możliwości przez osobę mającą płacić alimenty. Są to wykształcenie, wiek i stan zdrowia.

Dla przykładu sprawdźmy kategorie, na które trzeba zwrócić uwagę w przypadku dziecka w wieku szkolnym:

1. szkoła:
• podręczniki, zeszyty;
• przybory, pomoce szkolne, materiały plastyczne itp.;
• składki klasowe, rada rodziców, ubezpieczenie;
• koszty wyjść do kina, teatru itp. ze szkołą, zdjęcie klasowe itp.;
• świetlica (obiady);
• w przypadku starszych dzieci może tu się pojawić także komputer / laptop, oprogramowanie itp.;
2. zajęcia dodatkowe (językowe, sportowe, artystyczne itp.);
3. wyżywienie;
4. kosmetyki, środki czystości, fryzjer;
5. ubranie, w tym zwłaszcza warto wyodrębnić obuwie i droższe zakupy typu kurtka zimowa, ubrania okolicznościowe;
6. większe wydatki jednorazowe typu sprzęt sportowy (łyżwy, rolki, rower), zdrowotne (aparat ortodontyczny, nebulizator), meble do pokoju, pościel, sprzęt do słuchania muzyki, elektronika;
7. wyjazdy weekendowe i wakacyjne / opieka w czasie wolnym od zajęć szkolnych (wszelkie półkolonie, odpłatne zajmowanie się przez osoby trzecie);
8. leczenie (uzasadnione prywatne wizyty np. dentysta), koszty leków (czy jakieś leki na stałe, leki z powodu infekcji);
9. rozrywka / kultura (książki, gazety, płyty, zabawki, wyjścia typu zoo, kino), prezenty okolicznościowe, urodziny, urodziny dla kolegów / koleżanek;
10. koszty dojazdów (np. na zajęcia dodatkowe);
11. opłaty mieszkaniowe – czynsz, media, internet (część przypadająca na dziecko, np. przy 3 zamieszkujących osobach, 1/3 wszystkich opłat);
12. wszystkie wydatki jednorazowe (np. podręczniki). Obliczenia: suma wydatków dzielona na 12 miesięcy pozwoli na określenie kosztu miesięcznego np.: Podręczniki – 25 zł / mies. (300 zł : 12).

Jakiego rodzaju koszty życia należy udowodnić przy ustalaniu wysokości alimentów, a jakich nie?

Zbierając materiały do sprawy alimentacyjnej, warto zwrócić uwagę na kilka elementów. O ile oczywiste wydatki na jedzenie i środki czystości nie wymagają udokumentowania, o tyle istnieje konieczność przedłożenia dokumentów (paragon, faktur) potwierdzających: 

– koszty odbiegające od przeciętnej;

– takie, które mogą być różne dla różnych osób.

Nie trzeba zatem udowadniać, np. ile kosztuje chleb czy mleko i przedstawiać sądowi tego rodzaju paragonów. Trzeba natomiast udowodnić np. wysokość czesnego w prywatnej szkole, koszt leków, które dziecko przyjmuje w związku z jakimś schorzeniem, czy koszt specjalistycznego obuwia ortopedycznego.

Możliwości zarobkowe rodzica — ważny aspekt przy ustalaniu wysokości alimentów

Ustalając wysokość należnych alimentów, warto zwrócić się z prośbą o poradę prawną adwokata, który pomoże nam w ustaleniu możliwości zarobkowych rodzica. Zwróć uwagę, że mowa o możliwościach, a nie rzeczywistych zarobkach. Nie zawsze jest to, to samo. Taka sytuacja pojawia się wtedy, kiedy rodzic nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości. Jeśli np. młody, zdrowy mężczyzna / młoda, zdrowa kobieta jest bezrobotny/a „bo nie ma pracy”, nie znaczy to, że jego / jej możliwości zarobkowe wynoszą 0 zł. Wynoszą tyle, ile jest w stanie zarobić osoba o danym wykształceniu, doświadczeniu zawodowym, umiejętnościach.

Jeśli nie jesteś w tak komfortowej sytuacji, że możesz wykazać możliwości zarobkowe drugiego rodzica, składając zeszłoroczny PIT, czy jego / jej umowę o pracę, opisz szczegółowo, co potrafi, jaki ma zawód, gdzie pracował/a, a w miarę możliwości przedłóż na to dowody (np. umowy od poprzedniego pracodawcy, certyfikaty świadczące o uprawnieniach itp.)

Możesz też wyszukać przykładowe oferty pracy dla osób o podobnych kwalifikacjach w internecie. To działa jednak tylko w przypadku niektórych zawodów, w wielu ofertach nie podaje się wysokości wynagrodzenia. Niemniej jednak można pokazać, że nie jest prawdą, że „nie ma pracy”.

Jeżeli rodzic nie ma żadnego konkretnego zawodu, wykształcenia ani doświadczenia, podstawą do wyliczenia możliwości zarobkowych będą oferty dla osób bez zawodu.

Dobro dziecka jest wartością nadrzędną przy ustalaniu wysokości alimentów

Ustalenie wysokości alimentów jest procesem złożonym. Sąd musi wziąć pod uwagę szereg potrzeb, które mają wpływ na dziecko. Wartością nadrzędną jest jego dobro, a więc zapewnienie mu warunków do rozwoju, edukacji, ale także bardziej prozaicznych kwestii jak jedzenie czy środki czystości. Wysokość świadczenia zależy zarówno od zarobków rodzica, który będzie płacił alimenty, jak i jego możliwości zarobkowych, Należy pamiętać również o tym, że pozbawienia władzy rodzicielskiej nad dzieckiem nie ma żadnego wpływu na obowiązek alimentacyjny. Rodzic może pozbawiony władzy rodzicielskiej, nadal jest zobowiązany do płacenia alimentów na dziecko.

Znalezienie konsensusu może być trudne, zwłaszcza gdy jedna ze stron chce maksymalnie zaniżyć wysokość alimentów. Warto więc, w procesie ustalania wysokości alimentów, sięgnąć po pomoc prawną, aby cały proces przebiegł pomyślnie. Zapraszam do kontaktu.