Obowiązki rodziców dorosłych dzieci – czy mogą wpływać na obowiązek alimentacyjny

Obowiązki alimentacyjne rodziców wobec ich potomstwa reguluje art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym przepisem, rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, chyba że dochody z jego pracy lub z majątku pozwalają na samodzielne utrzymanie się. W tym artykule przybliżymy kwestię nurtującą wielu rodziców, a mianowicie: jak długo trzeba płacić alimenty i czy wymóg ten dotyczy również dorosłych dzieci? I w końcu, jaki jest wpływ nowego małżeństwa na obowiązki alimentacyjne z poprzedniego związku? Poznaj odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Rodzicielskie obowiązki dla dzieci dorosłych – najważniejsze informacje

Odpowiadając na kluczowe pytania o to, jak kształtuje się kwestia odpowiedzialności rodziców zobowiązanych do alimentacji względem potomstwa, które wkracza w dorosłość, należy zwrócić uwagę, iż:

• w polskim porządku prawnym nie istnieje żadna granica wiekowa, która likwidowałaby obowiązek alimentacyjny na dziecko,
• w określonych sytuacjach rodzice muszą płacić równe na dorosłe dzieci, a alimenty wygasają dopiero w momencie, gdy potomek jest w stanie samodzielnie się utrzymać,
• istnieje wiele przesłanek, utrzymujących obowiązek alimentacyjny względem potomstwa, niezależnie od jego wieku,
• nie istnieją również przepisy, które regulowałyby, jak wysokie mają być alimenty na dorosłych,
• uchylenie obowiązku alimentacyjnego wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego.

Obowiązki alimentacyjne dla dorosłych potomków – wyjaśnienie na przykładach

Powyższe streszczenie kluczowych regulacji prawnych, dotyczących wypłaty alimentów na dorosłe dzieci wymaga oczywiście doprecyzowania, a to, jak funkcjonują poszczególne przepisy najlepiej ukazać na konkretnych przykładach. Sytuacja sytuacji nierówna, dlatego w pewnych przypadkach szanse na uchylenie obowiązku alimentacyjnego na pełnoletniego potomka są znaczne, w innych natomiast – bardzo nikłe lub wręcz zerowe. Poniżej przedstawiamy 5 zupełnie różnych przypadków, które łączy jedna kwestia – alimenty na dorosłych.

Dorosłe dziecko studiuje dziennie

Rozpoczęcie studiów wyższych to jeden z niezwykle ważnych etapów w życiu każdego człowieka. Nauka na studiach dziennych z reguły nie pozwala na podjęcie zatrudnienia w wymiarze, który umożliwiłby samodzielne utrzymanie się. Co do zasady można więc stwierdzić, że studiowanie w trybie dziennym niemal na pewno będzie wiązało się z koniecznością dalszego przekazywania alimentów na dorosłe dziecko. W praktyce sytuacje, w których sąd godzi się na uchylenie obowiązku, niemal się nie zdarzają i dotyczą wyjątkowych przypadków, gdy np. potomek ma bardzo elastyczny grafik na uczelni, dzięki któremu łączy studiowanie z dobrze płatną pracą – np. w branży IT.

Dzieci dorosłe studiujące zaocznie

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja, w której studia podejmowane są w trybie zaocznym. Nauka w weekendy stwarza możliwość podjęcia zatrudnienia na cały etat, jednak z drugiej strony dorosłe dziecko musi opłacać czesne, a więc jego wydatki ulegają zwiększeniu. W takiej sytuacji sąd szczegółowo bada okoliczności i jeśli stwierdzi, że dochody z pracy nie pozwalają na pokrycie wszystkich kosztów związanych z utrzymaniem i nauką, jak najbardziej może zasądzić dodatkowe alimenty. Podstawę do ich uchylenia może natomiast stanowić sytuacja, gdy dziecko studiuje zaocznie i nawet nie podejmuje starań w kierunku znalezienia jakiegokolwiek zatrudnienia.

Pełnoletnie dziecko, które pracuje – czy nalezą się alimenty?

W sytuacji, gdy potomek kończy naukę i może podjąć pracę, a więc nie ma żadnych przeszkód, by mógł utrzymywać się samodzielnie, nie ma już podstaw do tego, by nadal opłacać alimenty na dorosłych. Tu sytuacja jest jasna – o ile nie nastąpią żadne nadzwyczajne okoliczności (np. niepełnosprawność czy ciężka choroba) to sądy z reguły przychylają się do wniosku rodziców o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Alimenty na dorosłe dziecko z niepełnosprawnością

Niepełnosprawność w stopniu, który uniemożliwia podjęcie pracy, utrudnia poruszanie się czy nawet samodzielną egzystencję, stanowi jedną z tych przesłanek, przy których wsparcie finansowe jest niezbędne niezależnie od wieku. Jak nietrudno się domyślić, sąd nie zgodzi się na uchylenie alimentów na dorosłe dziecko tak długo, jak długo niepełnosprawność będzie uniemożliwiała mu samodzielne utrzymywanie się. W niektórych przypadkach obowiązek alimentacyjny może mieć nawet dożywotni charakter.

Dorosłe dziecko, które wstąpiło w związek małżeński

Jeszcze inaczej przedstawia się sytuacja pełnoletniego potomka, który zawarł związek małżeński. Co do zasady, ewentualny obowiązek alimentacyjny w pierwszej kolejności spoczywa wówczas na współmałżonku, który powinien zapewnić odpowiednie środki na utrzymanie. Dopiero w sytuacji, gdy żona lub mąż nie są w stanie sprostać swoim powinnościom, w grę mogą wchodzić alimenty na dorosłe dziecko, pozostające w małżeństwie.

Rozwód, nowe małżeństwo a alimenty

Ostatnią kwestią, którą warto wyjaśnić, jest związek między obowiązkiem alimentacyjnym po rozwodzie, a wstąpieniem w kolejny związek małżeński. Wpływ nowego małżeństwa na alimenty na dorosłe dzieci z poprzedniego małżeństwa może okazać się znaczący. Otóż sąd może uznać, że płatnik alimentów musi teraz utrzymać nowego małżonka i ewentualnie kolejne dzieci, co nie pozostaje bez wpływu na jego możliwości finansowe. W związku z tym, biorąc pod uwagę obowiązek zaspokojenia każdego potomka w równym stopniu, sąd może zmniejszyć zobowiązanie alimentacyjne z poprzedniego małżeństwa. Może jednak je także podwyższyć, jeśli uzna, że wstąpienie w związek z zamożną osobą znacznie poprawiło sytuację majątkową płatnika, pod warunkiem że w nowym małżeństwie nie pojawiło się kolejne potomstwo.